Inkomen

Loon en salaris zijn de meest voorkomende aanduidingen van het inkomen. Andere benamingen zijn bijv. maandgeld en traktement.

De letterlijke betekenis van salaris is ‘zoutrantsoen’. De Romeinen gebruikten die naam om soldaten te betalen. Zout was in bepaalde gebieden zeldzaam en dus veel waard. Het werd gebruikt als betaalmiddel.

Loon is de tegenprestatie voor arbeid: de werkgever betaalt de werknemer die arbeid voor hem verricht. Loon is dus een vorm van ruilhandel.

Verschillende begrippen?

De termen ‘loon’ en ‘salaris’ worden tegenwoordig door elkaar gebruikt.

Van vroeger uit werd in Nederland het begrip ‘salaris’ gehanteerd voor het loon van ambtenaren en hogere bedrijfsfunctionarissen; het begrip ‘loon’ voor arbeidersloon. Salaris werd uitbetaald per maand of kwartaal, loon per week of dag. Die verschillen verdwenen in de zestiger jaren, maar het begrip ‘salaris’ wordt nog steeds gerelateerd aan een hoog inkomen.

De term ‘bezoldiging’ wordt gebruikt voor ambtenaren en militairen. Voor de laatsten wordt loon of salris ook wel ‘wedde’ genoemd. Vroeger ontvingen dienstplichtigen ‘soldij’.

Loon in andere vormen

Loon is een arbeidsvoorwaarde voor het bestaan van een arbeidsovereenkomst. Loon dat in geld uitbetaald wordt, heet salaris. Loon kan echter ook anders dan in geld uitbetaald worden:

  • Door de werkgever verstrekte kost en inwoning of betaalde gebruik van woonruimte met inbegrip van vaste lasten
  • Vakantiebonnen, effecten, vorderingen, aanspraken en bewijsstukken
  • Diensten of voorzieningen die door de werkgever worden verzorgd of betaald, zoals onderricht
  • Verstrekte goederen voor persoonlijk gebruik, zoals een PC, leaseauto, telefoon of fiets
  • Maaltijden, bijvoorbeeld bij overwerk
  • Werkkleding

Geen loon

Onkostenvergoedingen en alcoholische dranken vallen niet onder loon, want die mogen geen tegenprestatie voor arbeid vormen. Een werkgever mag een werknemer wel een wijnpakketje geven, als het maar geen tegenprestatie is voor zijn arbeid; een werkgever mag een werknemer dus niet ‘betalen’ met iets dat niet als loon wordt gezien in civielrechtelijke zin, anders moet hij alsnog het loon in geld betalen. Als zoiets toch plaatsvindt, kan de werknemer alsnog binnen de termijn van een half jaar het loon in geld van de werkgever eisen.

Economisch gezien is loon niet gelijk aan inkomen, loon is een vorm van inkomen. Inkomen omvat veel meer dan alleen loon, nl. ook bijv. opbrengsten uit huur en rente.

Hoe hoog is het loon

In principe mogen werkgever en werknemer samen zelf de hoogte van het loon bepalen, echter de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag bepaalt een minimum voor het loon. Ook kan een CAO gelden, waarin afspraken genoteerd staan over hoe hoog het loon moet zijn. In de CAO staat soms precies het loon vastgesteld en soms wordt een minimumregeling bepaald, waarvan dan alleen naar boven afgeweken kan worden. Als loon niet in geld wordt verstrekt, wordt in CAO’s vaak verwezen naar lagere “regelgeving”. Meestal moet de werkgever dan daarover afspraken maken met de Ondernemingsraad van het bedrijf.

Het bedrag aan loon hoeft niet vooraf vastgesteld te zijn, want loon kan ook provisie betreffen, of een winstaandeel. In dat laatste geval hangt de winstuitkering af van de winst die door de werkgever gemaakt wordt. Bij provisie hangt de betaling af van hoe productief de werknemer is, het is meestal een percentage van de door hem verrichte verkopen.?